Project | Paludi & Markt

Het project Paludi & Markt richt zich op de samenhang van twee aspecten: het opschalen van de lisdoddeteelt en het gebruik van lisdodde als vervanger van veen in de nu nog gebruikte substraatproductie. De markt van turf is nu nog gigantisch, in Duitsland en Nederland wordt nu nog 13 miljoen m3 turf per jaar verwerkt, echter in 2025 moet dit gebruik voor de consumentenmarkt voor 60% zijn teruggebracht.

De doelstelling van dit project is het realiseren van een schaalsprong in de verwaardingsketen van lisdodde op natte veengronden voor substraatproductie. Hiertoe zullen Nederlandse en Duitse partners uit de gehele verwaardingsketen samenwerken in de teelt en verwerking in substraat en in het delen van de kennis en ervaringen in hun gezamenlijke netwerken.

Het vernatten van veenbodems lost veel problemen op. Het stopt de veenafbraak en daarmee de CO2 uitstoot, vermindert het risico op wateroverlast en versterkt de biodiversiteit. Het verbouwen van lisdodde draagt sterk bij aan een groener programma gebied. De lisdodde kan tot producten worden verwerkt en levert een grote bijdrage aan de circulaire economie.

Dit project wordt mogelijk gemaakt met financiering van het Interreg VI programma Deutschland-Nederland”

Agrarisch bedrijf De Nije Mieden, te Haskerdijken, begint met het telen van lisdodden. Dit werd 12 mei gevierd met een feestelijke startbijeenkomst.

Sjoerd en Douwe Miedema, eigenaars van agrarisch bedrijf De Nije Mieden, zijn de eerste boeren van Friesland die onderzoeken of het mogelijk is een verdienmodel te ontwikkelen uit lisdoddenteelt.

Zij doen dat in samenwerking met het Europese Interreg VI project Paludi & Markt (waar het Kenniscentrum bodem onderdeel vanuit maakt) en het Akkrumer Goedland, landgoed voor een nieuwe tijd.

De gasten werden ontvangen op de boerderij van de Miedema’s. Het weiland konden ze echter niet in zonder natte voeten te krijgen!

Het belang van natte teelten
Boer Sjoerd vertelde over de reden waarom hij een deel van zijn kostbare land voor de lisdoddenteelt heeft ingericht.

“Natte teelten, zoals die van lisdodden, zijn misschien de toekomst voor veenweidegebieden. Het waterpeil moet sowieso hoog, anders vliegt het land als CO2 de lucht in. Onze weilanden hebben gemiddeld een laag van 150 cm veen. Daarvan oxideert een centimeter per jaar. We kunnen dus nog 150 jaar vooruit, maar toch voelt dat niet goed. Ik probeer zeven generaties voor- en achteruit te denken: hoe hebben onze voorouders de wereld aan ons overgedragen? En, hoe kunnen wij de wereld beter doorgeven?

Een ander punt: als we hier blijven ontwateren, komt De Lege Midden, zoals het hier heet, steeds lager te liggen. Ondertussen wordt de druk van het zoute water groter, door de zeespiegelstijging. Het gevolg is verzilting aan de wadkust. De regio met de beste grond van Friesland heeft daar nu al last van. Dat is ook onze schuld!”

Om te benadrukken hoe belangrijk het is in generaties te denken, staken moeder Lies en haar achterkleinkind Fardau samen de stekker in het stopcontact. Hierdoor begon de fontein op het erf van de Miedema’s feestelijk te spuiten. Gedeputeerde Douwe Hoogland benadrukte in zijn reactie ook het belang van creatief denken met de gemeenschap en gericht op de toekomst.

Waarom lisdodden?
Lisdodde groeit goed op natte veengronden. Vernatting is belangrijk om oxidatie van veen tegen te gaan. Hierdoor vermindert de uitstoot van broeikasgassen en stopt bodemdaling. Ook levert het een bijdrage aan biodiversiteit en schoon water.

Lisdodde kent bovendien veel toepassingen. Je kunt er biobased bouw- en isolatiematerialen van maken, maar ook patatbakjes en dergelijke. Verder kun je het composteren, verhakselen en als strooisel gebruiken in veestallen.
Lisdodde is dus een verkoopbaar product.

Het project Paludi & Markt wordt uitgevoerd in het kader van het Interreg VI-programma Deutschland-Nederland en wordt medegefinancierd door de Europese Unie, het Nederlandse Ministerie van Economische Zaken (EZK), MB Niedersachsen, alsmede de provincies Fryslân, Drenthe en Gelderland.